در نخ چرخانه ای که از طریق اعمال تاب بر الیاف مستقر در داخل شیار چرخانه تولید میشود امکان دستیابی بهیک تاب ثابت در سطح مقطع نخ همانند نخ ریسیده شده در سیستم رینگ نمیباشد لایه بیرونی این نخ تا حدود زیادی ساختمان تاب بسیار متفاوتی رانشان می دهد الیاف واقع در سطح نخ دارای زوایای تاب کاملاً متفاوتی بوده و تاب این لایه با تاب الیاف داخل نخ غالباً یکسان نیست در این رابطه دو عامل نقش اساسی دارند، این دو عامل عبارتند از: ١- نفوذ تاب تا جلوتر از نقطه برداشت نخ تا ناحیه ای که تاب در داخل شیار چرخانه نفوذ مینماید .این امر سبب میشود تا الیاف مستقر در شیار چرخانه بر روی مجموعه الیافی که قبلاً در شیار چرخانه مستقر بوده و تابیده شده اند قرار گرفته و همراه آنها تابیده شوند استقرار احتمالی الیاف در ناحیه برداشت ،نخ بطریقی که قسمتی از الیاف در سمت راست نقطه برداشت قرار گرفته و قسمت دیگر در سمت چپ آن نقطه بدین طریق یک لیف بطور مستقل بدور نخ تولید شده پیچیده میشود و بدینگونه الیاف کمربندی ایجاد میگردنداولین عامل سبب کاهش مقدار تاب در پوسته نخ شده و دومین عامل منجر به ایجاد الیاف کمربندی میگردد که در نهایت خصوصیات عمده نخ چرخانه ای را تشکیل میدهد تمام الیافی که در خارج ناحیه بحرانی استقرار الیاف قرار میگیرند مغزی نخ تولید شده را تشکیل میدهند می دهند این الیاف بواسطه آنکه بصورت گروهی در معرض فرآیند تابندگی کامل قرار میگیرند ساختمان تابی مشابه ساختمان تاب نخهای رینگ پیدا میکند یعنی دارای تاب ثابت میباشند اختلاف تاب در الیافی که در ناحیه اعمال تاب قرار گرفته اند بواسطه اختلاف بین مقدار تاب تنظیم شده تاب اسمی و تاب اعمال شده به ،الیاف در داخل شیار چرخانه میباشد هراندازه نقطه تجمع الیاف در شیار چرخانه به نقطه تشکیل نخ  نزدیک باشد میزان تاب وارده به الیاف زاویه) (تاب کمتر خواهد بود. این امکان نیز وجود دارد جهت تاب که در نخ ریسیده شده در خلاف جهت تاب اصلی نخ باشد شرط لازم جهت تحقق این امر مهاجرت تاب در داخل شیار چرخانه می.باشد در این ناحیه مقدار تاب بیشتر از تاب اسمی می.باشد الیافی که در ناحیه اعمال تاب قرار میگیرند عمدتاً لایه ای از الیاف بر روی قسمت مغزی نخ ایجاد مینمایند که تاب آن از داخل به سمت بیرون نخ کاهش می یابد الیاف کمربندی بوضوح قابل رویت بوده و تأثیرات زیادی بر خواص نخ تولیدی میگذارند این الیاف در بر گیرنده کلیه الیافی میباشند که در نقطه برداشت نخ مستقر شده و از ناحیه اعمال تاب تا آن سوی دیگر نقطه برداشت نخ در شیار ،چرخانه بیرون آمده باشند  هرگاه لیفی در شیار چرخانه بنحوی قرار گیرد که یک انتهای آن بقدر کافی در ناحیه اعمال تاب و انتهای دیگر آن بقدر کفایت در آنسوی دیگر نقطه برداشت نخ و به سمت نوک مخروطی شکل لایه الیاف در شیار چرخانه باشد در اینصورت این لیف به یک لیف کمربندی تبدیل خواهد شد ساختمان تاب سطح نخ چرخانه بواسطه حضور الیاف ،کمربندی کاملاً از ساختمان مغزی آن متفاوت می باشد

 ویژگیهای نخ چرخانه ای

در هر سیستم ریسندگی میتوان نخی با آرایش یافتگی لیفی مشخص و خواص ویژه مترتب بر آن را تولید نمود غالباً نخهای چرخانه ای بطور گسترده بجای نخهای کارد شده رینگ مورد استفاده قرار میگیرند لذا در هنگام مقایسه خصوصیات نخ چرخانه با نخهای کارد شده مورد ارزیابی و مقایسه قرار میگیرد بطور کلی در رابطه با ویژگیهای نخ چرخانه ای میتوان گفت که بسیاری از خصوصیات نخ چرخانه ای بهتر از نخهای رینگ است استحکام کم نخ تولیدی و زیردست سفت پارچه آن از جمله عیوب اصلی چنین نخی محسوب میشوند آرایش تصادفی الیاف در سطح نخ چرخانه که بطور کاملاً محسوسی از ساختمان مارپیچ ایده ال نخ رینگ متفاوت است و باز شدن چشمگیر تاب مجازی از جمله دلایل این اختلاف محسوب میشود خصوصیات مهم نخهای چرخانه ای را در مقایسه با نخ مشابه رینگ نشان میدهد لازم است به این نکته توجه شود که در تمام اطلاعات مربوط به پارامترهای کیفی نخ چرخانه ای و مقایسه آن با نخهای مشابه سیستم رینگ تنها مقادیر متوسط و استاندارد پارامترها مطرح شده اند در موارد خاصی ممکن است تفاوتهای قابل ملاحظه ای وجود داشته باشد خصوصیات نخهای رینگ و چرخانه در شرایط یکسان آزمایشگاهی از جمله ثابت بودن الیاف مصرفی، شرایط ،ریسندگی شرایط محیطی نمره نخ تولیدی شرایط فنی ماشین ریسندگی و مورد ارزیابی و مقایسه قرار گرفته و مقادیر کمی آنها به ترتیب در  منعکس گردیده است مقایسه خصوصیات نخها در هنگامیکه یکی از سیستم ها به مرز حد ریسندگی نزدیک گردد امکان پذیر نخواهد بود و دیگر ضمانتی برای درستی نتایج وجود نخواهد داشت. این در حالیست که تعداد الیاف در سطح مقطع نخ بسیار کم شده و یا آنکه طول لیف نسبت به قطرچرخانه بسیار زیاد شده  است مهمترین محدوده پارامترهای نخ را میتوان در آمار اوستر مشاهده کرد که از اندازه گیری تعداد بسیار زیادی از نمونه ها از سراسر دنیا صورت می.گیرد اطلاعات مربوط به نخهای کارد شدۀ پنبه ای مخلوط ۵۰/۵۰ پنبه و پلی استر و ۱۰۰ درصد ویسکوز  ارائه شده است. تاب الیاف نخ بخاطر بازشدن تاب مجازی بعنوان مثال در لوله برداشت نخ بوجود می آید در اثر این پدیده آرایش کلی الیاف در نخ تولید شده تغییر نمیکند علاوه بر پدیده فوق عوامل دیگری نیز در ساختمان نخ چرخانه ای تأثیر میگذارند این عوامل عبارتست از تجمع موضعی الیاف کشیده شده عدم کنترل در امر بدنبال کشیده شدن الیاف در نقطه برداشت نخ و شل بودن بیش از حد الیاف کمربندی حول نخ تولیدی عوامل فوق ممکن است موجب تداخل موضعی الیاف در سطح نخ بشوند. صرفنظر از ویژگیهایی که تاکنون به آنها اشاره شده و ناشی از شرایط ماشین و طراحی آن ،بوده ساختمان تاب در نخ چرخانه  توسط فرآیند ریسندگی تعیین می گردد این مطلب مجدداً یادآوری میگردد که نخهای چرخانه ای همانند نخ های تولیدی در سیستم ریسندگی ،رینگ دارای تاب ثابتی در تمامی سطح مقطع نخ تولیدی نمی باشند تجربیات حاصله موید آنست که در خصوص نخهای چرخانهای مقدار تاب فاکتور تاب و نحوه اندازه گیری آن تعریف نشده است در عمل کاربرد روش اندازه گیری معمول تاب نشان داده است که روش مطلوبی بوده و به اندازه کافی از دقت لازم برخوردار میباشد تاب اندازه گیری شده با استفاده از این روش تا حدودی کمتر از تاب حاصله از خارج قسمت مقدار سرعت دورانی چرخانه بر سرعت خطی غلتک تولید می.باشد مقدار کمی این تاب به تنظیمات ماشین بستگی دارد این اختلاف بین ۵ تا ۳۰ درصد بوده و ناشی از ساختمان تاب در سطح نخ غلاف نخ می باشد این اختلاف با افزایش میزان تاب بیشتر می گردد عوامل دیگری نیز در این اختلاف تاب دخالت دارند از جمله این عوامل میتوان به افزایش سرعت چرخانه  افزایش طول الياف و کاهش قطر چرخانه اشاره نمود که سبب افزایش مقدار اختلاف تاب میشوند

منبع

برگرفته از کتاب تکنولوژی ریسندگی چرخانه ای

نوشته ترومر / مترجم دکتر علی اکبر قره آغاجی